یکی از پیامد های گناهان ابتلا به مصیبت ها و امراض و سختى ها

ابتلا به مصیبت ها و امراض و سختى ها 

 

همان طور که در صفحات پیش اشاره گردید یکى از آثار شوم گناه براى دوستان و شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دنیا ، نزول انواع بلاها ، مبتلا گشتن به اقسام گرفتارى ها و دیدن اشکال مختلف امراض و ناروایى ها است.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در این زمینه مى فرمایند:

تَوَقُّوا الذُّنُوبَ، فَما مِنْ بَلِیَة وَلانَقْصِ رِزْق اِلاّ بِذَنْب حَتّى الخَدْشَ والکَبْوَةَ والمُصیبَة، قالَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ:

( وَ ما اَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَة فَبِما کَسَبْ اَیْدیکُمْ وَ یَعْفُو عَنْ کَثیر )  (سوره شورى ، آیه 30 .بحارالأنوار، ج 70 ، ص 350)

از گناهان بپرهیزید که هیچ بلاء و کمبود روزى اى نیست مگر به خاطر گناهى ( که انجام مى دهید ) ، حتى خراشى که بر بدن وارد مى شود ، لغزیدن و به زمین خوردن ( شما ) و مصیبتى که بر روح و پیکرتان وارد مى گردد ( آثار گناهان شما است ) ! خداوند مى فرماید:

« هر مصیبت و ناراحتى که به شما سرایت مى کند به خاطر کردار زشتى است که به دست خود کسب کرده اید و خدا بسیارى از گناهان را مى بخشد ! » .

گویا مقصود امیرالمؤمنین (علیه السلام) از استدلال به این آیه کریمه این است : بلاها و سختى هایى که مؤمن در این دنیا مى بیند نتیجه غضب خدا بر بنده اش به خاطر اندکى از گناهان اوست . با این که خدا بسیارى از گناهان او را مى بخشد، باز این همه مصیبت و ناراحتى متوجّه او مى گردد ، واى از آن روزى که خدا بخواهد بندگانش را به تمام کردار ناشایستشان مؤاخذه کند.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در بیان نورانى دیگرى عقوبت گناه شیعیانشان را چنین بیان مى فرمایند:

ما مِنَ الشّیعَةِ عَبْدٌ یُقارِفُ اَمْراً نَهَیْناهُ عَنْه فَیَمُوتُ حَتّى یُبْتَلى بِبَلِیَّة تُمَحِّصُ بِها ذُنُوبَه، اِمّا فى مال وَ اِمّا فى وَلَد وَ اِمّا فى نَفْسِهِ حَتّى یَلْقى اللهَ عَزَّوَجَلَّ وَ مالَهُ ذَنْبٌ ، وَ اِنَّهُ لَیَبْقى عَلَیْهِ الشَّىْءُ مِنْ ذُنُوبِه ، فَیُشَدَّدُ بِهِ عَلَیْهِ عِنْدَ مَوْتِه . (بحارالأنوار، ج 70 ، ص 35)

هر بنده اى که شیعه ما باشد و مرتکب کارى گردد که ما او را از آن نهى کرده ایم و با آن حال بمیرد، گرفتار بلایى مى شود تا گناهان او را پاکیزه سازد و این گرفتارى یا در مال اوست یا در فرزند او ، یا در خود او، تا آن که خدا را در حالى ملاقات کند که هیچ گناهى بر او نمانده باشد.

در مورد شخصى که مقدارى از گناهانش باقى مانده باشد ( و با دیدن این گرفتارى ها پاک نشود ) هنگام مرگ ، کار بر او سخت مى شود ( و با سکرات مرگ و سختى هاى جان کندن گناهش مى ریزد ) .

از این کلام نورانىِ امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز استفاده مى شود که خدا شیعیان آن حضرت را به همه گناهانشان مؤاخذه و عقاب نمى کند بلکه گرفتارى هایى که در این دنیا مى بینند نتیجه بعضى از کردارهاى زشت آنان است، و بعضى از آنان، آثار شوم گناهانشان را هنگام مرگ و در عوالم پس از مرگ خواهند دید ; تا لحظه اى که در قیامت به شفاعت مولایشان مى رسند ، پاک و پاکیزه شده باشند .

امام باقر (علیه السلام) در سخنى حکیمانه و تکان دهنده، آثار بعضى از گناهان را چنین بیان مى فرمایند:

وَجَدْنا فى کِتاب عَلِىّ (علیه السلام) قالَ: قالَ رَسُولُ الله (صلى الله علیه وآله وسلم) إِذا ظَهَر الزِّنا کَثُر مَوْتُ الْفُجْأَةُ ، وَ إِذا طُفِّفَ المِکْیالُ أَخَذَهُم اللهُ بِالسِّنینَ وَالنَّقْصِ، وَ إِذا مَنَعُوا الزَّکاةَ مَنَعتِ الاَْرْضُ بَرَکَتَها مِنَ الزَّرْعِ والثِّمارِ وَ المَعادِنَ کُلِّها، وَ إِذا جارُوا فى الأَحْکامِ تَعاوَنُوا عَلَى الظُّلْمِ وَالْعُدْوانِ ، وَ إِذانَقَضُوا الْعَهْدَ سَلَّطَ اللهُ عَلَیْهِمْ عَدُوَّهُمْ ، وَ إِذا قَطَعُوا الأَرْحامَ جُعِلَتِ الأَمْوالُ فى أَیْدِى الأَشْرارِ ، وَ إِذا لَمْ یأْمُرُوا بِمَعْرُوف وَ لَمْ یَنْهَوا عَنْ مُنْکَر وَ لَمْ یَتَبَّعُوا الأَخْیارَ مِنْ أَهْلِ بَیْتى سَلَّطَ اللهُ عَلَیْهِمْ شِرارَهُمْ فَیَدْعُوا عِنْد ذلِکَ خِیارُهُمْ فَلا یُسْتَجابُ لَهُمْ . (بحارالأنوار ، ج 70 ، ص 369)

در کتاب امیرالمؤمنین على  (علیه السلام) چنین یافتیم که فرمودند: رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم)فرموده اند:

زمانى که زِنا در میان مردم آشکار گردد، مرگ ناگهانى زیاد مى شود ; و هر زمان کم فروشى کنند ، خدا آنان را به خشک سالى و کمبود روزى مؤاخذه و عقاب مى کند ; و هرگاه از دادن زکات و حقوق واجب مالى خویش خوددارى کنند، زمین برکات خود را از آن ها مى گیرد ( و برکات زمین عبارت از : زراعت خوب، میوه هاى شاداب و معدن هاى پربار ) ; و هر وقت ( فرمانروایان آنان ) در حکم کردن به ستم حکم کنند ، یکدیگر را بر ظلم و تجاوز یارى مى کنند ; و هر زمان عهد و پیمانشان را بشکنند ، خدا دشمنشان را بر آن ها مسلط مى گرداند ; و هر گاه ارتباط خویشاوندى را قطع نمایند، اموال در اختیار انسان هاى شرور جامعه قرار مى گیرد ; و زمانى که امر به معروف و نهى از منکر نکرده و از خوبان اهل بیت من پیروى نکنند ، خدا بدترین آنان را بر آن ها مسلط مى کند ; آن گاه خوبان ایشان ( براى رفع این بلاها و سختى ها ) دعا مى کنند و اجابتى نمى یابند.

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) نیز ، در سخن پر بارى آثار غضب خدا را به خاطر کردار ناشایست جمعى که گناه کرده اند این گونه بیان مى فرمایند:

إِذا غَضَبَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ عَلى اُمَّة وَ لَمْ یَنْزِلْ بِها الْعَذابَ غَلَتْ اَسْعارُها ، وَ قَصُرَتْ اَعْمارُها ، وَ لَمْ تَرْبَحْ تُجّارُها ، وَ لَمْ تُزَکَّ ثِمارُها ، وَ لَمْ تَعْزُزْ اَنْهارُها ، وَ حُبِسَ عَنها اَمْطارُها وَ سُلِّطَ عَلَیْها شِرارُها . (سفینة البحار، ج 1 ، ص 489)

هر گاه خداوند بر امّتى غضب کند و عذابش را بر آن ها نازل نکند ، قیمت اجناس آن ها بالا خواهد رفت، عمرشان کوتاه مى شود، تجّارشان سودى نمى برند، میوه هاى آنان پاکیزه و خوشگوار نمى شود ، نهرهاى آنان نجوشیده و روان نمى گردد، باران از آن ها قطع شده و بدترین ایشان بر آنان مسلّط مى شود .

امام صادق (علیه السلام) نیز پى آمد گناهان را چنین بیان مى فرمایند:

اَما اِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عِرْق یَضْرِبُ ، وَلانِکْبَة ، وَلاصُداع ، وَلامَرَض اِلاّ بِذَنْب وَ ذلِکَ قَوْلُ اللهِ عَزَّوَجَلَّ فى کِتابِهِ: ( وَ ما اَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَة فَبِما کَسَبْ اَیْدیکُمْ وَ یَعْفُو عَنْ کَثیر ) . (سوره شورى ، آیه 30)

آگاه باشید اگر رگى از رگ هاى انسان به ضربان افتد ، یا پایش به سنگ خورد ، یا سرش درد بگیرد ، یا مریض شود ; به خاطر گناهى است که مرتکب شده است . و این است معناى گفتار خداوند در قرآنش که مى فرماید: « هر مصیبتى که شما را مى رسد به خاطر گناهانى است که به دست خود انجام داده اید و او از بسیارى از گناهان مى گذرد » .

در ادامه امام صادق (علیه السلام) مى افزایند:

آنچه خدا مى بخشد به مراتب بیشتر از آنى است که بندگانش را بدان مؤاخذه مى کند . (کافى ، ج 2 ، ص 269)

ناگفته نماند : این حدیث و امثال آن در مورد کسانى است که اوّلاً : داراى عقل و شعور باشند و به سر حدّ بلوغ و تکلیف رسیده باشند. ثانیاً : همچون انبیاء و اوصیاء (علیهم السلام) داراى مقام عصمت نباشند .

بنابر این ، مصائب و سختى هایى که به افراد غیر بالغ و غیر عاقل ، همچون دیوانگان و کودکان مى رسد ; از این قانون مستثنى است و حکم دیگرى بر آن مرتّب مى گردد :

اولاً : باعث ریزش گناهان پدران و مادران آن ها ، و یا کسانى که مسؤولیّت تربیت و پرورش آن ها را به عهده دارند مى شود .

ثانیاً : باعث ترفیع مقام و درجه خود آنان در عوالم پس از مرگ مى گردد.

همچنین مصائبى که به انبیا و اوصیاى آنان مى رسد باعث ترفیع مقام و بالا رفتن درجات آنان در بهشت و زیاد شدن قُرب آنها به پروردگار مى گردد . چرا که صبر بر بلا و تحمّل مصیبت ، یکى از کمالات بزرگ مردان خداست که حاکى از ایمان محکم آنان و باعث افزایش مقامشان در نزد خداوند است.