دیدگاه روایات و سنت و قرآن نسبت به علت قحطى و خشک سالى

قحطى و خشک سالى 

 

یکى دیگر از عقوبت هاى گناهان ، قحطى و خشک سالى است که در روایات به صراحت از آن یاد شده است . حتّى از روایاتى استفاده مى شود که هیچ سالى کمتر از سال هاى گذشته باران نمى بارد. بلکه معصیت اهل شهرها و آبادى ها باعث مى شود که در آن مناطق باران نبارد و در مناطقى فرود آید که معصیت خدا نشده باشد.

ابى حمزه ثُمالى گوید : از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که فرمودند:

ما مِنْ سَنَة اَقَلُّ مَطَراً مِنْ سَنَة ، وَ لـکِنَّ اللهَ یَضَعُه حَیْثُ یَشاءُ ; اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ اِذا عَمِلَ قَوْمٌ بِالمَعاصى صَرَفَ عَنْهُم ما کانَ قَدَّرَ لَهْم مِنَ المَطَر فى تِلْکَ السَّنَةِ اِلى غَیْرِهِمْ، والَى الْفَیافى و البِحارِ وَ الْجِبالِ ; وَ اِنَّ الله لَیُعَذِّبُ الجُعَلَ فى جُحْرِها فَیَحْبِسُ المَطَرَ عَنِ الأَرْضِ الَّتى هِىَ بِمَحَلِّها بِخَطایا مَنْ بِحِضْرَتِها ، وَ قَدْ جَعَلَ اللهُ لَها السَّبیلَ فى مَسْلک سِوى مَحَلَّةِ اَهْلِ المَعاصى.

قالَ : ثُمَّ قالَ ابُوجَعْفَر (علیه السلام) : فَاعْتَبِرُوا یا اُولِى الأَبْصارِ . (بحارالأنوار ، ج 70 ، ص 329)

هیچ سال کمتر از سال گذشته باران نمى بارد، هر جا خداوند اراده کند، قطرات باران را فرود مى آورد.

زمانى که گروهى معصیت خدا را انجام دهند، خداوند بارانى را که براى آن ها در آن سال مقدّر کرده است ، به سوى گروهى دیگر و سرزمین دیگرى برگردانده و در بیابان ها ، دریاها و کوه ها سرازیر مى کند.

به راستى خداوند جُعَل  را در لانه اش ، عذاب مى کند و به خاطر معصیت انسان هایى که در آن سر زمین گناه کرده اند، از باران محروم مى فرماید . چرا که خدا براى این حیوان راه کوچ کردن و زندگى نمودن در سرزمین دیگر غیر از این سر زمین را فراهم ساخته است.

ابى حمزه گوید: امام باقر (علیه السلام) بعد از نقل این حدیث فرمودند: اى صاحبان بصیرت و بینایى عبرت بگیرید .

در جایى که خداوند حیوانى را که به ظاهر تکلیفى ندارد، به خاطر معصیت عدّه اى که در حضور او گناه کرده و او نسبت به گناه آنان اظهار تنفّر و بیزارى نکرده است ، عذاب مى کند و از باران رحمتش محروم مى سازد ; پس چه خواهد کرد با آن جمعیتى که نعمت هاى پروردگار خویش را نادیده گرفته اند و آن ها را در راه نافرمانى خداوند به کار گرفته اند ; امان از آن لحظه اى که غضب خدا گروهى را ، به خاطر نافرمانى آنان ، فرا بگیرد و نزول عذابش را بر آنان حتمى کند.

مرحوم علامه مجلسى بعد از نقل این خبر مى فرماید:

این حدیث از احادیثى است که دلالت مى کند بر این که حیوانات نسبت به بعضى از تکالیف شرعى و کارهاى بندگان خدا علم و شعور دارند و بر آن ها نوعى از تکلیف ثابت است برخلاف نظر اکثر حکما و متکلّمین . و مؤیّد این حدیث قصه هُدهُد است که در قرآن و روایات بدان اشاره گردیده است. و همچنین سایر روایاتى که ما آن ها را در جلد 14 بحارالأنوار آورده ایم . (در چاپ 110 جلدى: ج 61، ص 1 ـ 96)

سپس مى فرماید:

این حدیث دلالت دارد بر وجوب هجرت از شهرهاى اهل معصیت ، در صورتى که نهى آنان از منکرى که انجام مى دهند، امکان نداشته باشد . (. بحارالأنوار ، ج 70 ، ص 330)